در دنیای حمل‌ونقل، لجستیک و کارگو، اصطلاحات و واژگان تخصصی فراوانی وجود دارند که برای دستیابی به خدمات حرفه‌ای و کارآمد، آشنایی با آنها ضروری است. در این مطلب، 140 واژه مهم و ضروری از این حوزه‌ها همراه با توضیحی کوتاه در مورد معنا و کاربرد هر کدام آورده شده است تا بتوانید به درک بهتری از این صنعت برسید و نیازهای حمل‌ونقلی خود را بهتر مدیریت کنید.
واژگان ضروری در لجستیک و حمل‌ونقل
- Freight (کارگو): به بار یا محموله‌ای که برای حمل و جابجایی از مکانی به مکان دیگر فرستاده می‌شود گفته می‌شود.
- Logistics (لجستیک): فرآیند برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل جریان کالاها و خدمات از مبدا به مقصد است. لجستیک شامل مدیریت انبار، حمل‌ونقل، و ارسال کالاها است.
- Shipping (حمل‌ونقل): به فرایند جابجایی کالاها از یک نقطه به نقطه دیگر، اغلب از طریق دریا، گفته می‌شود.
- Bill of Lading (بارنامه): سندی قانونی که جزئیات محموله و شرایط حمل آن را توضیح می‌دهد و به عنوان یک مدرک بین فرستنده و شرکت حمل‌ونقل استفاده می‌شود.
- Customs Clearance (ترخیص گمرک): فرآیند بررسی و تصویب محموله‌ها توسط مقامات گمرکی برای واردات یا صادرات کالاها است.
- Cargo Manifest (مانیفست محموله): لیستی شامل جزئیات تمامی کالاها و محموله‌های موجود در یک حمل‌ونقل خاص است.
- Warehouse (انبار): فضایی برای ذخیره‌سازی کالاها قبل از توزیع یا ارسال.
- Inventory (موجودی): مجموعه‌ای از کالاها و محصولات ذخیره‌شده در انبار که آماده فروش یا توزیع هستند.
- Distribution (توزیع): فرآیند ارسال کالاها از انبار یا مرکز تولید به مقصد نهایی یا بازار.
- Freight Forwarder (فریت فوروادر): شرکت یا فردی که به برنامه‌ریزی و هماهنگی حمل‌ونقل کالاها بین کشورهای مختلف کمک می‌کند.
- Air Freight (بار هوایی): حمل‌ونقل محموله‌ها از طریق هواپیما، برای کالاهای حساس یا فوری.
- Sea Freight (بار دریایی): حمل‌ونقل محموله‌ها از طریق کشتی، مناسب برای کالاهای حجیم و با وزن بالا.
- Domestic Shipping (حمل‌ونقل داخلی): انتقال کالاها در داخل مرزهای یک کشور.
- International Shipping (حمل‌ونقل بین‌المللی): انتقال کالاها بین کشورهای مختلف، اغلب با قوانین و مقررات خاص.
- Lead Time (زمان آماده‌سازی): مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک محصول از مرحله سفارش به مشتری برسد.
- Packaging (بسته‌بندی): فرآیند آماده‌سازی کالاها برای ارسال و جابجایی به منظور محافظت از آنها.
- Container (کانتینر): یک جعبه بزرگ فلزی که برای حمل‌ونقل ایمن کالاها از طریق دریا، زمین یا هوا استفاده می‌شود.
- Port (بندر): نقطه‌ای که کشتی‌ها در آن بارگیری یا تخلیه می‌شوند.
- Vessel (کشتی): هر نوع وسیله نقلیه آبی که برای جابجایی کالاها یا مسافران استفاده می‌شود.
- Transit Time (زمان ترانزیت): مدت زمانی که کالاها در راه رسیدن به مقصد خود صرف می‌کنند.
- Pallet (پالت): سازه‌ای چوبی یا پلاستیکی که برای نگهداری و جابجایی محموله‌ها در انبار استفاده می‌شود.
- Cargo Insurance (بیمه محموله): بیمه‌ای که برای جبران خسارت در صورت آسیب یا گم‌شدن کالاها استفاده می‌شود.
- Hazardous Material (مواد خطرناک): کالاهایی که به دلیل ویژگی‌های خاص‌شان، ممکن است خطراتی برای سلامت و ایمنی ایجاد کنند.
- Cross-Docking (انتقال مستقیم): فرآیندی که در آن کالاها مستقیماً از ورودی به خروجی انبار منتقل می‌شوند بدون نیاز به ذخیره‌سازی.
- Fleet Management (مدیریت ناوگان): نظارت و کنترل وسایل نقلیه‌ای که برای حمل‌ونقل کالاها استفاده می‌شوند.
- Load (بار): حجم یا وزن کالایی که برای جابجایی آماده شده است.
- Dispatch (ارسال): فرآیند آماده‌سازی و ارسال کالاها از انبار به مقصد.
- Tracking (ردیابی): نظارت بر موقعیت و وضعیت کالای در حال جابجایی.
- Reverse Logistics (لجستیک معکوس): فرآیند بازگشت کالاها از مقصد به انبار یا مبدا.
- Drop Shipping (درآپ شیپینگ): روشی که در آن کالا مستقیماً از تامین‌کننده به مشتری ارسال می‌شود بدون نیاز به انبار.
- Brokerage (کارگزاری): خدماتی که واسطه‌ای برای ارتباط میان فرستنده و شرکت‌های حمل‌ونقل فراهم می‌کند.
- Supply Chain (زنجیره تامین): شبکه‌ای از افراد، شرکت‌ها و فرایندهایی که در تولید و توزیع کالاها دخیل هستند.
- Consignment (کنسایمنت): کالاهایی که برای فروش یا ارسال به مکان دیگری سپرده می‌شوند.
- Third-Party Logistics (3PL - لجستیک شخص ثالث): برون‌سپاری خدمات لجستیک و انبارداری به یک شرکت دیگر.
- Cold Chain (زنجیره سرد): سیستمی برای حمل‌ونقل کالاهای حساس به دما، مانند مواد غذایی و دارویی.
- Handling Charges (هزینه جابجایی): هزینه‌هایی که برای بارگیری، تخلیه و انتقال کالاها از مبدا به مقصد اعمال می‌شود.
- Fulfillment (تکمیل سفارش): فرآیند آماده‌سازی و ارسال سفارشات مشتریان.
- Bulk Cargo (محموله فله‌ای): کالاهایی که به صورت فله و بدون بسته‌بندی خاصی جابجا می‌شوند، مانند غلات و مواد معدنی.
- Shipping Line (خط کشتیرانی): شرکت‌های حمل‌ونقلی که خدمات دریایی ارائه می‌دهند.
- Bonded Warehouse (انبار تحت نظارت گمرک): انباری که کالاها در آن تا زمان پرداخت عوارض گمرکی نگهداری می‌شوند.
- Drayage (حمل‌ونقل کوتاه‌برد): جابجایی کالاها در فواصل کوتاه، به خصوص از بندر به انبار یا مقصد نزدیک.
- Freight Consolidation (تجمیع بار): ترکیب چند محموله کوچک برای ارسال به عنوان یک محموله بزرگ‌تر و کاهش هزینه‌ها.
- Inbound Logistics (لجستیک ورودی): فرآیند حمل‌ونقل کالاها به داخل یک سازمان یا انبار.
- Outbound Logistics (لجستیک خروجی): فرآیند حمل‌ونقل کالاها از سازمان به مشتریان یا مقصد نهایی.
- Just-in-Time (به موقع): سیستم مدیریت موجودی که کالاها دقیقاً در زمان مورد نیاز تولید یا ارسال می‌شوند تا هزینه‌های انبارداری کاهش یابد.
- Order Processing (پردازش سفارش): مجموعه‌ای از فعالیت‌ها برای پردازش و تکمیل سفارشات مشتری.
- Overland Transport (حمل‌ونقل زمینی): جابجایی کالاها از طریق جاده یا راه‌آهن.
- Roll-On/Roll-Off (RO-RO - رو-رو): نوعی کشتی یا بارگیری که وسایل نقلیه می‌توانند مستقیماً وارد و خارج شوند.
- EDI (Electronic Data Interchange - تبادل الکترونیکی داده‌ها): سیستم ارتباطی برای ارسال اطلاعات بین شرکای تجاری به صورت الکترونیکی.
- Freight Bill (صورت حساب بار): سندی که هزینه‌های حمل‌ونقل را مشخص می‌کند و برای مشتری ارسال می‌شود.
- ETA (Estimated Time of Arrival - زمان تخمینی رسیدن): زمانی که محموله یا وسیله نقلیه به مقصد خواهد رسید.
- ETD (Estimated Time of Departure - زمان تخمینی حرکت): زمانی که محموله یا وسیله نقلیه برنامه‌ریزی شده است که حرکت کند.
- Point of Origin (نقطه مبدا): مکانی که حمل‌ونقل کالا از آنجا شروع می‌شود.
- Backhaul (بازگشت): زمانی که یک وسیله نقلیه بعد از تحویل محموله به مقصد، بارگیری کرده و در راه بازگشت نیز بار حمل می‌کند.
- POD (Proof of Delivery - تأیید تحویل): مدرکی که نشان می‌دهد محموله به طور کامل و صحیح تحویل شده است.
- Consignee (گیرنده): شخص یا شرکتی که کالاها برای آن ارسال شده‌اند.
- Consignor (فرستنده): شخص یا شرکتی که کالاها را برای حمل ارسال کرده است.
- Overloading (بارگیری بیش از حد): زمانی که حجم یا وزن محموله از ظرفیت وسیله نقلیه بیشتر باشد.
- Reefer (یخچالی): نوعی کانتینر یا وسیله نقلیه مجهز به سیستم سردکننده برای حمل کالاهای حساس به دما.
- Demurrage (دموراژ): هزینه‌ای که برای تأخیر در تخلیه یا بارگیری محموله اعمال می‌شود.
- Transshipment (ترانشیپمنت): فرآیند انتقال کالاها از یک وسیله نقلیه به وسیله نقلیه دیگر، معمولاً در میانه مسیر.
- Duty (عوارض): مالیاتی که بر واردات یا صادرات کالاها اعمال می‌شود.
- Charter (چارتر): اجاره کشتی یا هواپیما برای حمل‌ونقل محموله‌های خاص.
- Break Bulk (بار فله‌ای): کالاهایی که به صورت فله یا تکه‌ای حمل می‌شوند و نیاز به بارگیری و تخلیه دستی دارند.
- Hub (مرکز توزیع): مکانی که کالاها از آنجا به مقاصد مختلف توزیع می‌شوند.
- Lane (مسیر): مسیر یا راهی که کالاها به طور مکرر از آن جابجا می‌شوند.
- Container Yard (حیاط کانتینر): مکانی که کانتینرها در آن نگهداری، بارگیری و تخلیه می‌شوند.
- Shipping Terms (شرایط حمل‌ونقل): شرایط و مقرراتی که در قراردادهای حمل‌ونقل استفاده می‌شود.
- FOB (Free on Board - تحویل در کشتی): شرطی که مسئولیت و هزینه‌ها از فروشنده به خریدار در هنگام بارگیری کالاها به کشتی منتقل می‌شود.
- CIF (Cost, Insurance, Freight - هزینه، بیمه و کرایه): شرطی که فروشنده هزینه‌ها، بیمه و کرایه را تا مقصد نهایی پرداخت می‌کند.
- EXW (Ex Works - تحویل در محل کار): شرطی که مسئولیت و هزینه‌های حمل‌ونقل از لحظه‌ای که کالا در محل فروشنده آماده می‌شود، به عهده خریدار است.
- Last Mile (آخرین مایل): مرحله نهایی تحویل کالا از انبار یا مرکز توزیع به مشتری نهایی.
- 3PL (Third-Party Logistics - لجستیک شخص ثالث): برون‌سپاری وظایف لجستیکی به یک شرکت دیگر.
- Gross Weight (وزن ناخالص): وزن کلی محموله به همراه بسته‌بندی و هر وسیله نگهداری دیگر.
- Net Weight (وزن خالص): وزن خالص محموله بدون در نظر گرفتن بسته‌بندی.
- Transit Warehouse (انبار ترانزیت): انباری که کالاها در آن برای مدت کوتاهی قبل از جابجایی نهایی ذخیره می‌شوند.
- Value-Added Services (خدمات ارزش‌افزوده): خدماتی مانند بسته‌بندی، برچسب‌زنی و مونتاژ که در طول فرآیند لجستیک ارائه می‌شوند.
- Handling Unit (واحد جابجایی): هر بسته یا کانتینری که بتواند به طور مستقل جابجا شود.
- Shrink Wrapping (پلاستیک کشی): بسته‌بندی کالاها در پلاستیک کشی برای محافظت در طول حمل‌ونقل.
- Distribution Center (مرکز توزیع): مکانی که کالاها برای توزیع نهایی در آنجا نگهداری می‌شوند.
- Freight Class (کلاس بار): طبقه‌بندی محموله‌ها بر اساس وزن، اندازه، ارزش و نوع کالا که برای تعیین هزینه‌های حمل‌ونقل استفاده می‌شود.
- Supply Chain Management (مدیریت زنجیره تأمین): فرآیند برنامه‌ریزی، نظارت و بهینه‌سازی کل زنجیره تأمین، از تولید تا تحویل نهایی.
- Cross-Border Shipping (حمل‌ونقل مرزی): حمل کالاها بین کشورهای مختلف که نیاز به تطابق با مقررات گمرکی هر کشور دارد.
- Lead Logistics Provider (LLP - ارائه‌دهنده اصلی لجستیک): شرکتی که کلیه عملیات لجستیکی را برای مشتری مدیریت و هماهنگ می‌کند.
- Shipping Manifest (مانیفست حمل‌ونقل): سندی که تمامی محموله‌های یک وسیله نقلیه مانند کشتی یا کامیون را فهرست می‌کند.
- LCL (Less than Container Load - کمتر از بار کامل کانتینر): ارسال محموله‌هایی که ظرفیت یک کانتینر را پر نمی‌کنند و به صورت مشترک با محموله‌های دیگر ارسال می‌شوند.
- FTL (Full Truckload - بار کامل کامیون): حالتی که محموله تمام ظرفیت یک کامیون را پر می‌کند و به صورت مستقیم به مقصد ارسال می‌شود.
- Co-loading (هم‌بارگیری): ترکیب محموله‌های چند فرستنده برای حمل به عنوان یک بار بزرگ‌تر، به منظور کاهش هزینه‌ها.
- Pick and Pack (برداشتن و بسته‌بندی): فرآیند انتخاب کالاهای سفارش داده‌شده از انبار و بسته‌بندی آنها برای ارسال به مشتری.
- Inventory Turnover (گردش موجودی): تعداد دفعاتی که یک موجودی خاص در یک دوره مشخص فروخته و جایگزین شده است؛ این شاخص برای ارزیابی کارایی انبار استفاده می‌شود.
- Carrier (حمل‌کننده): شرکت یا وسیله‌ای که مسئولیت حمل‌ونقل کالاها از مبدا به مقصد را برعهده دارد، مانند خطوط هوایی، کشتیرانی و حمل‌ونقل جاده‌ای.
- Logistics Network (شبکه لجستیک): سیستم یا شبکه‌ای از مراکز توزیع، انبارها و مسیرهایی که برای جابجایی و توزیع کالاها استفاده می‌شود.
- Order Fulfillment (تکمیل سفارش): کل فرآیند دریافت، پردازش و ارسال سفارشات مشتریان.
- Demand Forecasting (پیش‌بینی تقاضا): تخمین مقدار کالاهایی که در آینده نیاز خواهند بود، به منظور برنامه‌ریزی بهتر برای تولید و توزیع.
- Barcode (بارکد): کد قابل اسکن که شامل اطلاعات کالا است و برای ردیابی و مدیریت کالاها استفاده می‌شود.
- Shipping Schedule (برنامه‌زمانی حمل‌ونقل): زمان‌بندی دقیق حمل‌ونقل کالاها برای تحویل به‌موقع به مشتریان.
- Third-Party Carrier (حمل‌کننده ثالث): شرکتی که به عنوان واسطه بین فرستنده و مقصد عمل می‌کند و حمل‌ونقل را انجام می‌دهد.
- Outsource Logistics (برون‌سپاری لجستیک): سپردن عملیات لجستیک به یک شرکت خارجی برای کاهش هزینه‌ها و تمرکز بر فعالیت‌های اصلی کسب‌وکار.
- Truckload (TL - بار کامل کامیون): محموله‌ای که به طور کامل ظرفیت یک کامیون را اشغال می‌کند.
- Incoterms (اینکوترمز): مجموعه‌ای از اصطلاحات تجاری بین‌المللی که مسئولیت‌ها و تعهدات فروشنده و خریدار را در قراردادهای بین‌المللی حمل‌ونقل مشخص می‌کند.
آشنایی با اصطلاحات اساسی در صنعت لجستیک و حمل‌ونقل برای موفقیت در تجارت جهانی ضروری است. این واژگان به شما کمک می‌کنند تا درک بهتری از فرآیندهای حمل‌ونقل، مدیریت موجودی، و نیازهای مشتریان داشته باشید. با استفاده از این اطلاعات، می‌توانید ارتباطات بهتری با شریک‌های تجاری برقرار کنید، هزینه‌ها را بهینه کنید و عملکرد کلی کسب‌وکارتان را ارتقا دهید. در نهایت، تسلط به این مفاهیم می‌تواند شما را به یک حرفه‌ای در صنعت لجستیک تبدیل کند و مسیر موفقیت در بازارهای جهانی را برایتان هموار کند.
شرکت اکسلس شیپینگ با 15 سال سابقه در این زمینه، ارائه‌دهنده خدمات تخصصی حمل‌ونقل، کارگو و لجستیک است و با تجربه‌ای که در این صنعت دارد، می‌تواند شما را در هر مرحله از فرآیند حمل‌ونقل همراهی کرده و راهکارهای بهینه برای کسب‌وکار شما ارائه دهد.
