بندر جبل علی دبی یکی از بزرگترین بنادر تجاری جهان و بزرگترین بندر در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود. حجم صادرات از این بندر به طور مستمر در حال افزایش است. در حال حاضر، بندر جبل علی با بیش از 100 بندر بزرگ در سرتاسر جهان ارتباط تجاری گسترده‌ای برقرار کرده است.
بنادر تجاری دبی و نقش کلیدی بندر جبل علی در تجارت جهانی
این بندر همچنین به بیش از ۱۷۰ خط کشتیرانی خدمات‌رسانی می‌کند و با بهره‌گیری از بهترین تجهیزات، حمل و ترخیص کالا را به بهترین نحو انجام می‌دهد. شرایط ویژه‌ای برای حمل و ترخیص کالا از جبل علی فراهم است که آن را به یکی از مراکز اصلی تجارت بین‌المللی تبدیل کرده است.
بنادر اصلی دبی
دبی دو بندر اصلی دارد که شامل بندر رشید و بندر جبل علی می‌باشد. این بنادر از بزرگترین پایانه‌ها در جهان برای واردات و صادرات کانتینرهای کوچک و بزرگ هستند. وسعت بندر جبل علی که بیش از ۴۷.۱ کیلومتر مربع است، بیشتر از بندر رشید است و به همین دلیل حجم صادرات و واردات از آن نیز بالاتر است.
بندر جبل علی به عنوان یکی از بزرگترین بنادر ترانزیتی جهان، به عنوان قطب مهمی در شبکه تجارت بین‌المللی شناخته می‌شود. این بندر به عنوان پلی میان بازارهای شرقی و غربی عمل می‌کند. در حال حاضر، بندر جبل علی بیش از ۶۵ بندر و پایانه دریایی در قاره‌های مختلف جهان را تحت پوشش خود دارد و به ۳۴۰ بندر در سرتاسر دنیا متصل است. این بندر مجهز به ۲۳ اسکله و ۷۸ جرثقیل است که به آن امکان مدیریت کشتی‌های کانتینری با ظرفیت‌های بسیار بالا را می‌دهد.
فاصله و اهمیت جغرافیایی
بندر جبل علی در فاصله ۳۰ کیلومتری از مرکز شهر دبی قرار دارد و نزدیک به ۲۱۰ کارخانه و شرکت متعلق به بیش از ۳۰ کشور در آن مشغول به فعالیت‌های تجاری هستند. علاوه بر این، فاصله جبل علی تا بندرعباس حدود ۱۸۷ کیلومتر است.
بندری با کاربری تجاری و گردشگری
بندر جبل علی در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی تأسیس شد و در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شهر دبی واقع است. این بندر با امکانات و تجهیزات پیشرفته، جزء پر بازدیدترین بنادر تجاری جهان به شمار می‌رود. فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم نیز در نزدیکی این بندر قرار دارد که ارتباط آن با حمل و نقل هوایی را تسهیل می‌کند.
جالب است که بندر جبل علی علاوه بر فعالیت‌های تجاری، جنبه‌های گردشگری نیز دارد. این بندر دارای سه جزیره نخل مصنوعی در آب‌های خلیج فارس است که به نام‌های دیره، جبل علی و جمیرا شناخته می‌شوند و کاربردهای مسکونی، تفریحی و تجاری دارند.
بندر جبل علی از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است. یکی از این ویژگی‌ها توانایی آن در مدیریت و اداره همزمان ۱۰ کشتی با ظرفیت‌های TEU ۱۸۰۰۰ است. همچنین این بندر با تجهیزات پیشرفته خود، ظرفیت پذیرش کشتی‌های تجاری، نظامی و مسافربری را در حجم بالا دارد.
سازماندهی و مدیریت بندر
مدیریت و سازماندهی بندر جبل علی تحت نظارت «مدیریت بنادر دبی» (DPA) انجام می‌شود. این بندر با ۹ اسکله مدرن مجهز است و قرار است تا سال ۲۰۳۰ میلادی ۱۶ اسکله دیگر به آن افزوده شود. ساخت و بهره‌برداری از این اسکله‌های جدید توسط یک اتحادیه پیمانکاران بین‌المللی در حال انجام است.
بندر جبل علی دارای چهار منطقه آزاد تجاری است که با ارائه امکانات بی‌نظیر و پایبندی به قوانین تجارت بین‌المللی، به یکی از مقاصد اصلی سرمایه‌گذاران و تاجران بین‌المللی تبدیل شده است. در سال ۱۹۸۵ میلادی، ۳۰ شرکت در مناطق آزاد تجاری این بندر مشغول به فعالیت بودند، اما این تعداد در سال ۲۰۰۴ به بیش از ۳۰۰۰ شرکت رسید. ۳۷ درصد از این شرکت‌ها از قاره‌های اروپا و آمریکا هستند.
حجم عملیات کانتینری
حجم عملیات کانتینری در بندر جبل علی به طور چشمگیری در حال افزایش است. در سال ۲۰۱۴، حجم عملیات کانتینری این بندر به بیش از ۱۵ میلیون TEU رسید. این بندر تحت مدیریت یک اپراتور بزرگ بین‌المللی است که مسئول تمام عملیات کانتینری و ارائه خدمات اپراتوری اختصاصی در داخل و خارج از امارات می‌باشد.
در منطقه صنعتی جبل علی معافیت‌های مالیاتی ویژه‌ای برای شرکت‌ها وجود دارد. تاجران هنگام حمل و ترخیص کالا از این بندر، از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند. همچنین، کالاهایی که در جبل علی تولید می‌شوند، از پرداخت عوارض گمرکی معاف می‌باشند. وجود انبارهای وسیع، تجهیزات پیشرفته برای نگهداری کالاهای مختلف و فضای مناسب برای نگهداری کالاهای فاسدشدنی، شرایط بسیار مناسبی را برای تجارت فراهم کرده است.
بندر رشید
بندر رشید یکی از بنادر مهم دبی است که بیشتر برای فعالیت‌های مسافری و کانتینری استفاده می‌شود. این بندر یکی از قدیمی‌ترین بنادر دبی است و ظرفیت بالای پذیرش کشتی‌های بزرگ را داراست. بندر رشید برای تجارت کالاهای لوکس و همچنین کشتی‌های کروز معروف است. همچنین این بندر به عنوان مقصد اصلی بسیاری از کشتی‌های مسافری در دبی شناخته می‌شود.
بندر حمریه
بندر حمریه در شمال دبی واقع شده است و بیشتر به عنوان بندری صنعتی و تجاری فعالیت می‌کند. این بندر به دلیل موقعیت استراتژیک خود در نزدیکی مناطق صنعتی و مناطق آزاد تجاری، برای حمل و نقل کالاهایی چون نفت و مواد شیمیایی استفاده می‌شود. بندر حمریه به ویژه برای حمل و نقل کالاهای فله و مواد سنگین بسیار مهم است.
بندر خور دبی
بندر خور دبی که در داخل شهر واقع شده است، به عنوان یک بندر قدیمی و تاریخی شناخته می‌شود. این بندر بیشتر برای فعالیت‌های محلی و حمل و نقل کالاهای کوچک و متوسط استفاده می‌شود. بندر خور دبی به دلیل نزدیکی به بازارهای قدیمی دبی، نقشی کلیدی در تجارت داخلی دارد و برای کالاهایی مانند مواد خوراکی، پارچه و اجناس سنتی استفاده می‌شود.
بندر فِس
بندر فِس یکی دیگر از بنادر دبی است که به طور عمده برای حمل و نقل کالاهای فله مانند غلات، سیمان و مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. این بندر ظرفیت خوبی برای پذیرش کشتی‌های فله‌بر دارد و به دلیل نزدیکی به مناطق صنعتی دبی، برای تجارت و صنعت بسیار اهمیت دارد.
