در دنیای حمل‌ونقل و لجستیک، دو اصطلاح مهم که بسیاری از افراد با آن روبرو می‌شوند، دموراژ (Demurrage) و دیتنشن (Detention) هستند. این دو هزینه مرتبط با تاخیر در مراحل مختلف حمل‌ونقل کالا بوده و نقش مهمی در مدیریت کارآمد زنجیره تأمین ایفا می‌کنند. در این مطلب، به بررسی دقیق این دو مفهوم، تفاوت‌های کلیدی آنها و چگونگی تأثیر آنها بر هزینه‌های حمل‌ونقل خواهیم پرداخت.
دموراژ چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
دموراژ هزینه‌ای است که صاحب کالا باید پرداخت کند اگر کانتینر بیش از زمان مجاز (که به آن "Free Time" می‌گویند) در بندر یا مقصد نهایی باقی بماند. این هزینه معمولاً به دلیل تأخیر در تخلیه کالا از کانتینر و بازگرداندن آن به شرکت حمل‌ونقل اعمال می‌شود.
هدف از اعمال دموراژ
هدف اصلی از اعمال هزینه دموراژ، جلوگیری از ازدحام و ترافیک در بنادر و پایانه‌ها است. این هزینه به گونه‌ای طراحی شده است که شرکت‌های حمل‌ونقل را ترغیب کند تا کانتینرها را سریعتر تخلیه کرده و به سرعت آنها را به محل نگهداری کانتینرها یا به شرکت حمل‌ونقل بازگردانند.
چگونگی محاسبه دموراژ
زمانی که کانتینر پس از پایان مدت زمان مجاز در بندر یا مقصد نهایی باقی بماند، هزینه دموراژ به ازای هر روز تأخیر اضافه می‌شود. مدت زمان مجاز معمولاً در قرارداد حمل‌ونقل ذکر می‌شود و بسته به نوع کالا و شرایط قرارداد متفاوت است.
دیتنشن چیست و چه تاثیری دارد؟
دیتنشن به هزینه‌ای گفته می‌شود که وقتی کانتینر پس از خروج از بندر یا پایانه بیشتر از زمان مجاز در اختیار صاحب کالا یا شرکت حمل‌ونقل قرار گیرد، اعمال می‌شود. این هزینه به دلیل تأخیر در بازگرداندن کانتینر به شرکت حمل‌ونقل یا ادامه مراحل حمل‌ونقل ایجاد می‌شود.
هدف از اعمال دیتنشن
هدف اصلی دیتنشن، اطمینان از بازگرداندن سریع کانتینرها به شرکت‌های حمل‌ونقل است. اگر کانتینرها به موقع بازگردانده نشوند، شرکت‌های حمل‌ونقل ممکن است دچار کمبود تجهیزات برای حمل‌ونقل بارهای دیگر شوند.
نحوه محاسبه دیتنشن
هزینه دیتنشن بر اساس تعداد روزهایی که کانتینر در اختیار صاحب کالا یا شرکت دریافت‌کننده کالا قرار می‌گیرد، محاسبه می‌شود. این هزینه‌ها می‌توانند به سرعت افزایش یابند، به همین دلیل مهم است که پس از دریافت کانتینر، اقدامات لازم را سریعاً انجام دهید.
چه کسی باید هزینه های دموراژ و دیتنشن را پرداخت کند ؟
هزینه‌های دموراژ و دیتنشن معمولاً باید توسط صاحب کالا یا گیرنده کالا پرداخت شوند.
تفاوت‌های کلیدی بین دموراژ و دیتنشن
دموراژ و دیتنشن هر دو هزینه‌های مربوط به تأخیر در مراحل مختلف حمل‌ونقل هستند، اما تفاوت‌های مهمی دارند:
- دموراژ: مربوط به تأخیر در تخلیه کانتینر در بندر یا مقصد نهایی است. این هزینه زمانی اعمال می‌شود که کانتینر هنوز در بندر یا پایانه باقی‌مانده باشد و تخلیه نشده باشد.
- دیتنشن: مربوط به تأخیر در بازگرداندن کانتینر به شرکت حمل‌ونقل پس از خروج از بندر است. این هزینه زمانی اعمال می‌شود که کانتینر از بندر یا پایانه خارج شده و هنوز به شرکت حمل‌ونقل بازگشته باشد.
جدول مقایسه دموراژ و دیتنشن
| ویژگی | دموراژ (Demurrage) | دیتنشن (Detention) |
|---|---|---|
| تعریف | هزینه‌ای برای تأخیر در تخلیه کانتینر در بندر یا مقصد نهایی | هزینه‌ای برای تأخیر در بازگرداندن کانتینر به شرکت حمل‌ونقل |
| زمان اعمال | زمانی که کانتینر در بندر یا پایانه باقی می‌ماند | زمانی که کانتینر پس از خروج از بندر در اختیار صاحب کالا قرار می‌گیرد |
| هدف | جلوگیری از ازدحام و ترافیک در بنادر | اطمینان از بازگرداندن سریع کانتینرها به شرکت حمل‌ونقل |
| محل اعمال | بندر یا پایانه | انبار یا هر مکان دیگر پس از خروج از بندر |
سوالات متداول (FAQ) درباره دموراژ و دیتنشن
1. دموراژ و دیتنشن چه تفاوت‌هایی دارند؟
دموراژ مربوط به تأخیر در تخلیه کانتینر در بندر است، در حالی که دیتنشن به تأخیر در بازگرداندن کانتینر به شرکت حمل‌ونقل پس از خروج از بندر مربوط می‌شود.
2. چرا هزینه‌های دموراژ و دیتنشن باید پرداخت شوند؟
این هزینه‌ها به عنوان جریمه برای تأخیر در فرایندهای حمل‌ونقل وضع می‌شوند تا شرکت‌ها را به انجام سریعتر فرایندهای بارگیری و تخلیه ترغیب کنند و از ازدحام و کمبود تجهیزات جلوگیری شود.
3. چگونه می‌توان هزینه‌های دموراژ و دیتنشن را کاهش داد؟
برای کاهش این هزینه‌ها، توصیه می‌شود که زمان‌های تخلیه و بارگیری به دقت برنامه‌ریزی شود و کانتینرها سریعاً پس از استفاده بازگردانده شوند.
4. چگونه هزینه دموراژ محاسبه می‌شود؟
هزینه دموراژ به ازای هر روز تأخیر پس از پایان زمان مجاز (Free Time) اعمال می‌شود. این هزینه بسته به نوع قرارداد و شرکت حمل‌ونقل متفاوت است.
تفاوت دموراژ و دیتنشن در حمل‌ونقل مهم است، زیرا می‌تواند بر هزینه‌ها و کارآیی عملیات لجستیکی تأثیر بگذارد. با درک درست این مفاهیم و مدیریت بهینه زمان‌های تخلیه و بارگیری، می‌توان از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری کرد و کارایی زنجیره تأمین را بهبود بخشید.
اگر نیاز به مشاوره بیشتر یا اطلاعات در خصوص خدمات حمل‌ونقل دارید، می‌توانید با شرکت کشتیرانی اکسلس شیپینگ تماس بگیرید.
